سید حسن نصرالله؛ از علاقه به امام موسی صدر تا انشعاب در جنبش امل

سید حسن نصرالله در سال ۱۹۶۰ در برج محمود، شهرک البازوریه واقع در ۱۰ کیلومتری شرق بیروت به دنیا آمد. او فرزند نخست یک میوه و سبزی فروش بود و هشت خواهر و برادر داشت. سید حسن از کودکی به امام موسی صدر علاقه زیادی داشت.

شخصیت نصرالله در محله کرنتینا در جنوب بیروت شکل گرفت. وی در نوجوانی در نزد پدرش در مغازه میوه‌فروشی کار می‌کرده. سید برخلاف دوستانش که همیشه راهی زمین‌های فوتبال و سواحل توریستی بیروت بودند، به مناطق مجاور کرنتینا همانند، ‌النبعه، سن الفیل و برج حمود می‌رفت تا از فضای معنوی مساجد آنها استفاده کند. خودش می‌گفت در کودکی شال مشکی و بلند مادر بزرگش را دور سر می‌پیچانده و به حاضران می‌گفته من روحانی هستم، پشت سرم نماز بخوانید. 

تحصیل در بیروت، نجف و قم

حسن نصرالله تحصیلات مقطع ابتدایی را در زادگاهش سپری کرد و دوره راهنمایی را در محله‌ای به نام سن‌الفیل در شرق بیروت گذراند. مقطع دبیرستان را در روستای البازوریه در جنوب لبنان به پایان رسانید و در سال ۱۹۷۶، در سن ۱۶ سالگی برای تحصیلات حوزوی به شهر نجف در عراق رفت و بعد از ۲ سال اقامت و تحصیل در این شهر، دوباره به لبنان بازگشت و در مدرسه الامام منتظر در بعلبک مشغول به فراگیری علوم حوزوی شد. مشوق اصلی وی برای عزیمت به نجف و فراگیری علوم اسلامی  محمد غروی، امام جمعه شهر صور بود. او در آنجا نصرالله سراغ آیت‌الله سیدمحمد باقر صدر را گرفت اما او را به شخصی به نام سیدعباس موسوی معرفی کردند و در اولین دیدارش با موسوی در ابتدای گفت‌وگو سعی کرد از لهجه لبنانی دوری کند و با عربی فصیح صحبتش را آغاز کرد. نصرالله در سال ۱۹۸۹ برای تکمیل دروس حوزوی به قم رفت، . نصرالله در این مدت زبان فارسی را به خوبی آموخت و دوستان نزدیکی در ایران پیدا کرد. با گذشت یک سال، به دلیل شدت تنش‌ها در لبنان، به درخواست شورای حزب‌الله به بیروت بازگشت. او در رشته الهیات تحصیل کرد و قبل از تبدیل شدن به یکی از بنیانگذاران حزب الله، به سازمان سیاسی و شبه نظامی شیعی «جنبش امل» پیوست.

آموزش چریکی

نصرالله در لبنان در حوزه علمیه بعلبک مشغول به تحصیل و تدریس شد. در کنار تحصیلات حوزوی، سید از آموزش‌های نظامی غافل نماند و دوره‌های مختلف چریکی را پشت‌سر گذاشت. سیدحسن به دلیل توانایی‌ در مدیریت و فرماندهی، به عنوان نماینده جنبش امل در دره بقاع منصوب شد. 

تاسیس حزب الله

در سال ۱۹۸۲ با آغاز اشغال لبنان و پس از ربوده شدن امام موسی صدر، به علت اختلافات سیاسی-نظامی میان رهبران، جنبش امل به دو جریان تقسیم شد، ‌ جریان اول به رهبری نبیه بری، خواهان قرارگرفتن نیروهای جنبش در کنار جبهه نجات ملی بود و جریان دوم که سیدعباس موسوی و سیدحسن نصرالله آن را رهبری می‌کردند، خواستار حفظ نیروهای اصولگرای شیعی و سازماندهی آنها برای رویارویی با اشغالگران اسرائیلی بود.

در همان سال ۱۹۸۲ به رهبری موسوی، هسته اولیه حزب‌الله شکل گرفت. موسوی در این زمان خواهان افزایش فعالیت و نفوذ سوریه به رهبری حافظ اسد در لبنان بود. اما نصرالله اصرار داشت که این گروه بر روی حملات به نظامیان آمریکایی و اسرائیلی تمرکز داشته باشد.

در ابتدای تشکیل حزب‌الله، سیدحسن ۲۲ ساله بود و به عنوان یک نیروی تبلیغاتی برای جذب جوانان شیعی برای پیوستن به حزب کار می کرد. پس از مدتی وی به سمت معاون دفتر حزب در بیروت در کنار ابراهیم امین السید ایفای مسئولیت کرد تا اینکه معاونت اجرایی حزب که به منظور تنفیذ مصوبات شورای مرکزی حزب الله ایجاد شده بود، تأسیس شد.

نصرالله در این زمان به سمت معاون اجرایی حزب مشغول به کار شد. پس از آن برای ادامه تحصیلات حوزوی راهی قم شد و پس از مدتی به دلیل اختلافات تنش‌زای جنبش امل و حزب‌الله دوباره به لبنان برگشت.

دبیر کلی نصرالله

سید حسن نصر الله پس از صبحی الطفیلی و سیدعباس موسوی، سومین دبیرکل حزب‌الله لبنان بود. در سال ۱۹۹۲ سیدعباس موسوی دبیرکل حزب الله و استاد سیدحسن به دست صهیونیست‌ها ترور شد. با آمدن نصرالله به صدر حزب، تشکیلات شیعه لبنان از جرگه دفاعی و نظامی امنیتی فراتر رفت و حوزه جدیدی برای حضور حزب الله در ساختار سیاسی لبنان تعریف کرد. به گونه‌ای که در انتخابات پارلمانی لبنان در سال‌های ۱۹۹۶، ‌ ۲۰۰۰ و ۲۰۰۵ همواره بر حضور نمایندگان جنبش حزب‌الله در پارلمان افزوده شده است.

حزب‌الله در دوران وی به قدرتی منطقه‌ای تبدیل شد و توانست پس از انجام عملیات‌های متعدد، در سال ۲۰۰۰ رژیم صهیونیستی را وادار به عقب‌نشینی از لبنان و آزاد کردن اسرای لبنانی کند.

ترورهای مکرر نصرالله

دبیرکل حزب‌الله لبنان در سال‌های مسئولیتش چندین بار ازجمله در سال‌های ۲۰۰۴، ۲۰۰۶ و ۲۰۱۱ مورد تهدید ترور ناکام واقع شده بود.

نقش نصرالله پس از حمله هفت اکتبر

یک روز پس از آغاز جنگ اسرائیل و حماس در هفتم اکتبر (۱۵ مهر ۱۴۰۲)، حزب الله حملاتی را به مواضع نظامی اسرائیل در امتداد مرز آغاز کرد و آن را «جبهه پشتیبان» برای غزه توصیف کرد.

او در سخنرانی‌های خود در جریان این درگیری‌ها، گفت حملات فرامرزی حزب‌الله، نیروهای اسرائیلی را که در غیر این صورت روی حماس در غزه متمرکز می‌شدند، منحرف کرده است، و تاکید کرد که حزب‌الله تا زمان برقراری آتش‌بس در غزه به حملات خود به اسرائیل ادامه خواهد داد.

نصرالله با وجود تشدید تنش‌ها در هفته‌های اخیر، به ابراز مقاومت و اراده قوی خود ادامه داد. اخیرا اسرائیل مرحله جدیدی از درگیری را با هدف دور کردن نیروهای حزب الله از مرز اعلام کرده است تا هزاران نفری که به دلیل درگیری مجبور به ترک شمال اسرائیل شدند اجازه یابند به خانه‌های خود بازگردند.

دو ترانه برای نصرالله

در سال ۲۰۰۷، علا زلزالی خواننده لبنانی آهنگی با عنوان «یا نصرالله» ساخت. خواننده مسیحی لبنانی، جولیا بطرس، آهنگ محبوب دیگری که برای ادای احترام به او به نام «Ahebbai» به معنای «عزیزان من» است، ساخت که الهام گرفته از سخنان نصرالله در پیام تلویزیونی برای مبارزان حزب‌الله در جنوب لبنان در جنگ ۲۰۰۶ است.