شینباوم؛ بانوی چپ گرای مکزیک و نخستین زن رئیس جمهور در این کشور کیست؟

مکزیک مانند سایر کشورهای قاره آمریکا همواره محل اختلاف و کشمکش شدید سوسیالیسم و کاپیتالیسم بوده است. در تاریخ این کشور پرجمعیت و نسبتا فقیر آمریکایی، چپ‌گرایی هیجانی و پوپولیست و راست‌گرایی دیکتاتورمآبانه و نظامی رقابتی سخت داشته اند.

هر کدام از این دو گرایش که به قدرت می رسیدند، به اقتصاد و سیاست مکزیک ضربه ای هولناک زده و این کشور را به قهقرا می بردند. با این حال، از ابتدای دهه 90، جنگ راست و چپ در مکزیک به یک تعادل رسید. از یک سو، راست گراهای نظامی جای خود را به لیبرال های معتدل دادند و از سوی دیگر، سوسیالیست های چریک مآبی که عاشق جنگ های فیدل کاسترو و چگوارا بودند، جای خود را به سوسیالیست های سازمان یافته و غیر انقلابی دادند.

چپ‌گرایی معتدل و غیر چریکی مکزیک در سال 2018 توانست قدرت را در این کشور پرجمعیت به دست آورد. آندرس مانوئل لوپز اوبرادور (مشهور به آملو) توانست رئیس جمهور مکزیک شود. آملو که یک چپ‌گرا بود توانست از طریق سیاست های اقتصادی و رفاهی خود، میزان فقر در این کشور پرجمعیت را به شدت کم کند.

تجربه خوب دولت آملو باعث شد نزدیکان چپ گرای او نیز شانس کسب قدرت را به دست آورند. در مکزیک هر رئیس جمهور 6 سال در راس قدرت است و نمی تواند برای دو دور متوالی قدرت را به دست داشته باشد. به همین دلیل، آملو در سال 2024 از قدرت کنار رفت. نزدیکانش در حزب چپ گرای «مورنا» با سایر احزاب و چهره ها رقابت کردند تا بتوانند این حزب را در قدرت نگه دارند. تلاش آنها به موفقیت انجامید.

در میان نزدیکان آملو، زنی به نام «کلودیا شینباوم پاردو» توانست در انتخابات ریاست جمهوری 2024 مکزیک با قاطعیتی بی سابقه به پیروزی برسد. شینباوم به جز اینکه توانست دولت آملو و حزب مورنا را در قدرت نگه دارد، موفق شد نخستین رئیس جمهور زن مکزیک شود.

اما این زن کیست و چگونه توانست به عنوان نخستین رئیس جمهور زن مکزیک انتخاب شود؟

مبارز چپ گرا رئیس‌جمهور شد

کلودیا شینباوم در یک خانواده چپ گرا بزرگ شد. از کودکی و نوجوانی وارد دنیای سیاست و مبارزه با دیکتاتوری های مختلف مکزیک گردید. او همزمان با مبارزات سیاسی، تحصیلات خود را نیز ادامه داد. دکترای خود را در رشته مهندسی انرژی و با گرفتن ویزای تحصیلی در کالیفرنیای آمریکا به پایان رساند. بعد از گرفتن مدرک خود به مکزیک بازگشت و به عضویت حزب «مورنا» درآمد.

با پیروزی حزب مورنا در انتخابات 2018، شینباوم نیز وارد ساختار قدرت شد. او در ابتدا مسئول امور محیط زیست شهر مکزیکو سیتی شد. شینباوم در این پست توانست موفق عمل کند و به همین دلیل، پس از مدتی شهردار مکزیکوسیتی گردید. موفقیت او در مکزیکوسیتی باعث افزایش قدرت او، کسب جایزه صلح نوبل و شرکت در انتخابات ریاست جمهوری 2024 شد.

با وجود موفقیت شینباوم در شهرداری، او مخالفان و منتقدانی نیز دارد. حدود سه سال بعد از شهردار شدن شینباوم، حادثه سقوط یک پل هوایی در جنوب پایتخت رخ داد. در این حادثه ۲۶ نفر کشته و ۸۰ نفر مجروح شدند. منتقدان شهرداری را مقصر این حادثه دانستند اما شینباوم تاکید کرد که تمام تلاشش را می کند تا غرامت این حادثه به بازماندگان پرداخته شود.

همچنین در زمان شیوع کرونا، کلودیا شینبوام سعی کرد این بیماری همه‌گیر را بدون اعمال محدودیت، مدیریت کند اما پایتخت بالاترین میزان مرگ‌ومیر کرونا را در کل کشور به ثبت رساند. این مساله باعث شد بسیاری از منتقدان به او حمله کنند و او را مقصر این وضع بدانند.

با این حال، شینباوم توانست وضعیت خود را پس از پایان کرونا بهبود بخشد. او در طول چند سال به یک چهره محبوب تبدیل شد و توانست در انتخابات ریاست جمهوری 2024 پیروز شود.

چگونه شینباوم رئیس‌جمهور شد؟

شینباوم در 12 ژوئن 2023، اعلام کرد که از شهرداری مکزیکوسیتی استعفا خواهد داد تا در فرآیند انتخابات داخلی برای گزینش نامزد ریاست جمهوری احزاب چپ گرای مکزیک شرکت کند. انتخابات در 2 ژوئن 2024 برگزار شد.

نتایج اولیه نشان داد که او بالاترین تعداد آرایی را که تا به حال برای یک نامزد انتخاباتی در تاریخ مکزیک ثبت شده است، کسب کرده است. او در 31 ایالت از 32 ایالت مکزیک پیروز شد و بالاترین درصد آراء از سال 1982 را به دست آورده است. اما علت این پیروزی قاطع چه بود؟ علت اصلی پیروزی شینباوم رابطه نزدیک او با آملو، رئیس جمهور فعلی مکزیک است. عملکرد آملو بسیار خوب بود و توانست میزان فقر در این کشور را تا حد زیادی کم کند. به همین دلیل، شینباوم نیز توانست آراء زیادی به دست آورد.

به جز این، شعارهای شینباوم نیز در پیروزی او نقش داشت. او آشکارا خود را یک «فمینیست» معرفی کرده و از برابری جنسیتی و حقوق زنان صحبت کرده است. همچنین، شینباوم سابقه ای خوب در زمینه سیاست های زیست محیطی داشت و در دوران تصدی خود به عنوان مسئول محیط زیست مکزیکوسیتی، شاهد کاهش قابل توجه آلودگی هوا و ایجاد ذخایر زیست محیطی پایتخت مکزیک بودیم.

با این حال، آنچه بیش از همه در پیروزی شینباوم تاثیر داشت، شعارهای اقتصادی او بود. او نیز مانند سلفش آملو از سیاست‌های اقتصادی نئولیبرالی روسای جمهور گذشته مکزیک انتقاد کرد و قول داد که در دوران ریاست جمهوری خود رفاه را گسترش دهد.