ایران چگونه بازی اسرائیل را تغییر می‌دهد؟

ایران در واکنش به حمله تروریستی اسرائیل به کنسولگری اش در دمشق قاطعانه اعلام کرد که این حمله با پاسخی سخت روبرو خواهد شد؛ واکنشی که موجب شده تا غرب از آغاز فصل تازه ای از رویارویی های احتمالی به هراس بیفتاد. اسرائیل بارها در اقدامی پرهزینه منافع ایران و متحدانش را در سوریه به عنوان بخشی از استراتژی ادعایی بازدارندگی اش هدف قرار داده است. این بازیگر بعد از حمله هفت اکتبر حماس، مواضع این گروه را هدف قرار داد و کشتار غیر انسانی را در سرزمین های اشغالی رقم زد. حال به واسطه این ماجراجویی اخیر، این احتمال وجود دارد که سطح تنش ها به شکلی بی سابقه افزایش یافته و دور تازه ای از درگیری ها رقم بخورد.

واکنش احتمالی ایران

خبرگزاری سی ان انبه نقل از گروهی از  کارشناسان مدعی شد که حمله روز دوشنبه اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق که منجر به شهادت رسیدن یکی از فرماندهان ارشد سپاه قدس ایران شد، می تواند آغاز گر دور تازه رویارویی ها باشد، بالاخص آن که حمله به کنسولگری از منظر ایران و براساس مفاد حقوق بین الملل به مثابه حمله به خاک ایران قلمداد می شود.اسرائیل هنوز مسئولیت این حمله را برعهده نگرفته، اما مدعی شده که هدف "ساختمان نظامی نیروهای قدس" - یگانی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مسئولیت عملیات خارجی را عهده دار است، بود. به ادعای این گروه بعید است که ایران در اقدام تلافی جویانه اش به شکلی مستقیم اسرائیل را هدف قرار دهد، چرا که این گزاره ادعایی صرفا زمینه ساز حمله متقابل اسرائیل و ورود ایالات متحده به جنگ خواهد شد.

تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوئینسی فعال در واشنگتن، ادعا کرد: «به نظر می‌رسد که ایران آمریکا را برای ماجراجویی های اسرائیل مسئول می داند، به همان اندازه که ایالات متحده ایران را مسئول فعل و انفعال های محور مقاومت منطقه قلمداد می کند.».پارسی در ادامه ادعایش آورده، «ایران قبلاً از طریق محور مقاومت فعال در سوریه و عراق درگیر یک رویارویی نیابتی در سطح پایین با ایالات متحده بوده است. اما این درگیری پس از کشته شدن سه نظامی آمریکایی در اردن در ژانویه کاهش یافت. اما احتمال دارد بار دیگر از سرگرفته شود.»

این ادعا در حالی مطرح شده که تهران بارها اعلام کرده که در حملات گروه های مقاومت نقشی ندارد هرچند با اهداف این گروه که همانا متوقف کردن رژیم اسرائیل است، هم صداست.

پایان آتش بس؟

پارسی مدعی است: «واکنش ایران به حمله اسرائیل نشان می دهد که «آتش‌بس» با آمریکا ممکن است پایان یافته باشد.» به ادعای او، «این بدان معناست که حمله اسرائیل به کنسولگری ایران، اهداف و پایگاه های آمریکا در خاورمیانه را هدف تهدیدهای جدی قرار خواهد داد. نیروهای آمریکایی در منطقه در نزدیکی مقر محور مقاومت فعالیت دارند، اما حمله به ایالات متحده در تلافی اقدام اسرائیل، اسرائیل را بدون مجازات می‌گذارد و احتمالا تهران و واشنگتن را در آستانه رویارویی مستقیم قرار خواهد داد؛ رویارویی که نه تهران و نه واشنگتن خواهانش نیستند.ایران در سال 2020 و در واکنش به ترور سردار شهید قاسم سلیمانی، پایگاه ایالات متحده در عراق( عین الاسد) را هدف حملاتش قرار داد؛ واکنشی که شدیدترین و گسترده ترین حمله به پایگاه نیروهای آمریکایی قلمداد شد.»

با این حال، واشنگتن تلاش کرده از ماجرای حمله به سفارت ایران فاصله بگیرد.سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا روز سه‌شنبه به سی‌ان‌ان گفت که دولت بایدن در این حمله دخالتی نداشته و هیچ اطلاع قبلی از حمله روز دوشنبه ندارد و آمریکا این موضوع را مستقیماً به ایران اعلام کرده است.در این میان گروهی از ناظران می گویند، تواناترین متحد ایران برای مبارزه با اسرائیل، حزب الله لبنان است. گفته می شود که این گروه حدود 150 هزار موشک و مهمات هدایت شونده دقیق در نزدیکی سرزمین های اشغالی دارد و توانایی خود را برای حمله به عمق خاک سرزمین های اشغالی اثبات کرده است.این در حالی است که اسرائیل ماه‌هاست برای جنگ با حزب‌الله آماده می‌شود و بیش از 40 منطقه در شمال سرزمین های اشغالی را تخلیه کرده است. دو طرف درگیر درگیری هایی بوده اند که به چند کیلومتری مرزها محدود شده است.فعلا حزب‌الله لبنان اعلام کرده که حمله روز دوشنبه با «مجازات و انتقام» مواجه خواهد شد، اما کارشناسان درباره تمایل این گروه برای وارد شدن به یک جنگ ویرانگر با اسرائیل تردید دارند.

خواب آشفته تل آویو

به ادعای ناظران ایران قادر است سایر اعضای محور مقاومت را در منطقه بسیج کند. انصار الله یمن قبلاً برای ضربه زدن به اسرائیل به اهرم هایی متوسل شده اند. صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتم هاوس در لندن، مدعی است که «ایران احتمالاً از محور مقاومت در کنار تلاش های دیپلماتیک برای منزوی کردن اسرائیل استفاده خواهد کرد، با این همه بعید است که تنش ها تشدید شود.» او با اشاره به شبکه محور مقاومت در منطقه مدعی شد: «محور مقاومت را می توان فعال کرد. محور مقاومت پاسخی واحد و در عین حال گسترده به اسرائیل نخواهند داد، بلکه شاهد سیلی از پاسخ ها خواهیم بود.»

وکیل با بیان اینکه «بعید است ایران به نمایندگی‌های دیپلماتیک اسرائیل در خارج از کشور حمله کند»، گفت که تهران «احتمالاً نمی‌خواهد در اقدام تلافی جویانه خود به سان اسرائیل مفاد قوانین بین الملل را زیر سوال ببرد».

اسرائیل بعد از حملات 7 اکتبر، بارها تلاش کرده تا با هدف قرار دادن چهره ها و مواضع ایران، تهران را تحریک کند. اما ایران در برابر تلاش کرد تا با تکیه بر استراتژی صبر، وارد بازی تل آویو نشود.گروهی از تحلیلگران مدعی اند، ایران ممکن است «این بار با توجه به ماهیت حمله روز دوشنبه دست به اقدامی متقابل بزند.»رویارویی احتمالی ایران و اسرائیل این احتمال را تقویت می کند که غرب به واسطه انزوای تل آویو در کنارش قرار بگیرند.

ولی نصر، استاد دانشگاه خاورمیانه و مشاور سابق وزارت امور خارجه، در شبکه ایکس نوشت: «اکنون توپ در زمین ایران است. اسرائیل در حال تحریک ایران به واکنش است. به احتمال زیاد ایران وقت خود را می گذارد و اجازه نمی دهد داستان اسرائیل از غزه به سوریه و ایران تغییر کند.»

وکیل می گوید، «بعید است ایران با حمله نظامی مستقیم پاسخ دهد. در عوض، احتمالاً به دلیل «افزایش محکومیت های بین‌المللی علیه جنگ در غزه»، ترس بین‌المللی از یک جنگ گسترده‌تر و منطقه‌ای، اسرائیل بیشتر منزوی خواهد شد.»

به ادعای وکیل، با علم به اینکه اسرائیل و آمریکا همگی می‌خواهند از یک جنگ بزرگ‌تر اجتناب کنند، تهران سعی خواهد کرد از این پویایی‌ها برای خود فرصت سازی کند. از همین رو باید اذعان کرد که ایران چندین کارت را به طور همزمان بازی خواهد کرد، از جمله «حملات سایبری، رویارویی‌های نظامی سطح پایین از طریق محور مقاومت و حملات دیپلماتیک.»