پیام نامزد شدن بذرپاش و نامزد نشدن مخبر/ سقوط ایده تداوم دولت/ کابینه فعلی به پایان راه خود رسید

حسین آصف-  با پایان یافتن مهلت ثبت نام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، حالا می توان درکی بهتر از آینده ایران و انتخابات پیش رو داشت. یکی از نکات مهم در ثبت نام نامزدها شرکت اعضاء دولت شهید رئیسی بود.

پیش از این گفته شد که دولت شهید رئیسی می تواند سهم زیادی در انتخابات تیرماه داشته باشد و نامزد دولت یکی از شانس های اصلی پیروزی در رقابت های انتخاباتی 1403 است. با این حال، شرط اصلی پیروزی اعضاء کابینه و دولت سیزدهم «اتحاد» و سرمایه گذاری روی یک شخص خاص است (اینجا بخوانید).

تا پیش از این، شانس سرپرست ریاست جمهوری یعنی «محمد مخبر» برای رقابت با سایر نامزدها و شرکت در انتخابات به عنوان نماینده دولت سیزدهم بیشتر از سایرین بود. با این حال، شرکت نکردن او در رقابت های انتخاباتی کمی وضعیت را سخت و پیچیده کرد.

از بین اعضاء کابینه دولت شهید رئیسی سه وزیر نامزد شدند: وزیر فرهنگ و ارشاد (اسماعیلی)، وزیر کار و رفاه اجتماعی (مرتضوی) و وزیر راه و شهرسازی (بذرپاش). همچنین، از بین سایر اعضاء دولت نیز دو مقام یعنی رئیس سازمان برنامه و بودجه و رئیس بنیاد شهید نامزد شدند. نامزد شدن 5 عضو اصلی دولت در انتخابات ریاست جمهوری سال 1403 نشان می دهد که دولت سیزدهم نتوانسته به یک جمع بندی نهایی و وحدت نظر و عمل برسد و شخص محمد مخبر به عنوان سرپرست و نقطه مرکزی دولت نیز به این کابینه متکثر و متعدد وحدت انتخاباتی نبخشیده است.

این مساله می تواند به ضرر دولت تمام شود، چرا که اگر بیش از یک نفر از نامزدهای انتخاباتی دولت توسط شورای نگهبان تایید صلاحیت شوند، دولت و طرفدارانش پخش شده و قادر به اجماع روی یک نفر نخواهند بود.

البته هنوز هیچ چیز تمام نشده است. در سال های گذشته نیز شاهد حضور چند نامزد به عنوان کاندیدای پوششی بودیم. کاندیدای پوششی به عنوان حامی نامزد اصلی وارد رقابت ها شده و بعد از انتقال آراء طرفدارانش به سبد رای نامزد اصلی از انتخابات انصراف می دهد. برخی نامزدهای انتخاباتی در سال 1400 بدین صورت عمل کردند و به نفع نامزدهای اصلی مانند شهید رئیسی کنار کشیدند. در سال 1396 نیز اسحاق جهانگیری (معاون روحانی) تا روزهای آخر در رقابت ها شرکت داشت اما در لحظات پایانی به نفع حسن روحانی انصراف داد.

همزمان، محمد باقر قالیباف نیز به نفع ابراهیم رئیسی کنار کشید. در انتخابات های قدیمی تر نیز نمونه هایی از حضور نامزد پوششی قابل رویت و پیگیری است. اما آیا دولت فعلی قادر به اجماع روی یک نامزد و اقناع سایر نامزدها مبنی بر فعالیت به عنوان کاندیدای پوششی است؟

ایده تداوم دولت برای اعضاء کابینه جدی نیست و میان اعضاء دولت نیز وفاقی در مورد انتخابات تیر ماه وجود ندارد. بنابراین، می توان حدس زد که پیروز انتخابات تیر ماه 1403 فردی است که بیرون از دولت فعالیت دارد

چینش نامزدها نشان می دهد که بعید است چنین اتفاقی رقم بخورد. اولا هیچکدام از نامزدهای عضو دولت سیزدهم از یک کاریزمای قاطع برخوردار نیستند. شخصیت محوری دولت سیزدهم محمد مخبر است که در رقابت ها شرکت نکرد. از میان وزرای نامزد شده، دو وزیر (وزیر کار و وزیر راه) در میانه عمر دولت به کابینه پیوسته و به عنوان وزیر فعالیت خود را آغاز کردند و از این جهت، از اعضاء اصلی و باسابقه دولت سیزدهم به حساب نمی آیند.

قدرت سیاسی آنها نیز زیاد نیست و نمی‌توانند یک جریان یا حزب قدرتمند را با خود همراه کنند. به همین دلیل، اجماع کابینه روی یکی از این افراد دولت بعید و دور از ذهن است. عدم کاریزما و قدرت «سیاسی – اجرایی» باعث  تقویت این تصور می شود که حتی اگر فقط یک نفر از اعضاء کابینه و دولت توسط شورای نگهبان تایید شود، باز دولت نمی تواند روی آن به اجماع برسد و عدم کاریزما و قدرت این فرد، اعضاء دولت را به سمت نامزدهای برجسته ای که خارج از دولت هستند، جذب خواهد کرد.

بنابراین، می توان پیش از مشخص شدن نظر شورای نگهبان از پایان دولت فعلی سخن گفت و با آن خداحافظی کرد. ایده تداوم دولت برای اعضاء کابینه جدی نیست و میان اعضاء دولت نیز وفاقی در مورد انتخابات تیر ماه وجود ندارد. بنابراین، می توان حدس زد که پیروز انتخابات تیر ماه 1403 فردی است که بیرون از دولت فعالیت دارد و بعد از پیروزی نیز کابینه ای جدید روی کار خواهد آورد.