چرا بعد از حمله بزرگ ایران به اسرائیل، نرخ دلار انفجاری نشد؟

بالا و پایین رفتن قیمت دلار در دو روز اخیر، بار دیگر نشان داد که اقتصاد با سیاست در ارتباط مستقیم است و آینه ای است که تصمیمات سیاسی را بازتاب می دهد. آنچه میان اقتصاد و سیاست پیوند ایجاد می کند، «آرامش روانی» یا «عدم آرامش روانی» بازار است.

همانطور که بارها گفته شده، بازار یک ارگانیسم زنده است که آینده را پیش بینی کرده و به حسب آن تصمیم می گیرد (اینجا بخوانید). بازار مجبور است خود را از خطرات مربوط به تورم حفظ کند و به همین دلیل، پیش از وقوع یک حادثه تاثیرگذار تصمیم می گیرد. تصمیمات بازار بیش از هر چیز تحت تاثیر رویدادهای سیاسی است. این ارتباط به خصوص در کشوری مانند ایران که اقتصادش با سیاستش درآمیخته و در فضای اقتصاد دولتی و نیمه دولتی زیست می کند، دیده می شود. تصمیم گیران ارشد بازار بر اساس رویدادهای سیاسی تصمیم می گیرند که نرخ و قیمت یک کالا را زیاد یا کم کنند. بسیاری از تصمیمات آنان پیش از وقوع یک رویداد سیاسی گرفته می شود و تحت تاثیر فضا و جو سیاسی است.

آن عنصر سیاسی که اقتصاد ایران را در سال های اخیر اداره می کند «تعلیق» است. فضای تعلیق شاه کلید اوضاع سیاسی ایران در سال های اخیر است (اینجا بخوانید). عدم تصمیم گیری در مورد مسیر کلی سیاست ورزی کشور، عدم توافق جدی با غرب و همزمان، عدم رویارویی جدی با غرب، عدم اتحاد کامل با شرق و در عین حال، نزدیکی به کشورهای شرقی و ... از عناصر اصلی سیاست ورزی ایرانی در دهه های اخیر بوده است.

از ویژگی های اصلی بازار تعلیقی، عدم آرامش روانی است. بازار نمی داند در آینده چه اتفاقی برایش می افتد، از جریان سیاسی کشور، مسیر سیاست ورزی و ریل گذاری اقتصادی باخبر نیست و به همین دلیل، به سرعت دچار ترس و نگرانی می شود و پیش از وقوع حوادث سیاسی، درباره آینده اش تصمیم می گیرد.

به همین دلیل، با شنیدن خبرهای امیدوارکننده دچار آرامش می شود و با شنیدن خبرهای بد، ملتهب می گردد. نمونه های فراوانی از این قاعده داریم. برای مثال، بازار ارز ایران در چند سال اخیر با انتشار یک خبر از توافق هسته ای نزولی می شد و با تکذیب آن مجددا روند صعود را پیش می گرفت (اینجا بخوانید).

چگونه حمله ایران به اسرائیل نرخ دلار را منفجر نکرد؟

قاعده فوق در جریان اخیر نیز به خوبی خود را نشان داد. بازارهای مختلف به خصوص بازار ارز، بعد از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران دچار التهاب شدند. آرامش روانی بازار از بین رفت، چرا که بازار احساس خطر کرده بود و می دانست ایران به طور قطع به حمله اسرائیل پاسخ خواهد داد.

با این حال، بازار نیز همچون تحلیلگران و ناظران سیاسی هیچ درکی از میزان و درجه پاسخ ایران به حمله اسرائیل به کنسولگری اش نداشت و نمی دانست حمله ایران به اسرائیل به پاسخ مجدد تل آویو و جنگ بزرگ خواهد انجامید یا نه. به همین دلیل، بازار با یک التهاب و تعلیق بزرگ مواجه شد و نرخ ارز بالا رفت.

بعد از شروع حمله بزرگ ایران به اسرائیل نرخ ارز بالا و بالاتر رفت. براساس گزارش ها، در ساعات اولیه حمله نرخ ارز (دلار) در کانال‌ های تلگرامی افزایش یافت و به نزدیکی ۷۰ هزار تومان رسید. میزان هجوم ایران به اسرائیل بسیار وسیع بود. تعداد پهپادها، تعداد موشک ها و همچنین، گروه ها و کشورهای درگیر همه و همه نشان از این داشتند که منطقه آماده جنگ بزرگ می شود.

با این حال، با فرا رسیدن صبح روند افزایشی ارز کنترل شد. ناظران متوجه شدند که حمله ایران به اسرائیل به پایان رسیده است. با آرام شدن اوضاع، مشخص شد ایران چند پایگاه نظامی را در فلسطین اشغالی هدف قرار داده است، هیچ منطقه غیر نظامی مورد حمله قرار نگرفته و تلفات انسانی حملات نیز زیاد نبوده است. آنطور که یکی از کارشناسان سیاسی صدا و سیما اعلام کرد، حمله بزرگ ایران به اسرائیل صرفا یک «سیلی» به گوش رژیم صهیونیستی بود و نه «انتقام سخت». ایران توانست با هوشمندی حمله ای بزرگ ترتیب دهد که در عین رعایت حدود و ترساندن اسرائیل، از خطوط قرمز رد نشده و دشمن را تحریک نکند.

مساله فوق به آرامش بازار انجامید. بازار حس کرد که خطر جنگ بزرگ کمتر از قبل شده است. در نتیجه، نرخ دلار به سرعت روند کاهشی یافت و مجددا در کانال 66 الی 64 هزار تومان قرار گرفت.

آیا روزهای آینده برای دلار و ارز روزهای تاریکی خواهد بود؟

در حال حاضر، روند بازار تعلیقی است. هنوز مشخص نیست که رژیم صهیونیستی چه پاسخی به حملات ایران خواهد داد؟ تصمیمات مقامات اسرائیل و آمریکا بازتابی سریع و وسیع در بازارهای داخلی به خصوص بازار ارز خواهند داشت. این تاثیرات خود را در همین چند روز نشان خواهد داد و احتمالا بیم و امید بازار را نسبت به حوادث سیاسی نشان دهد.